Aktualny

Kto może wykonywać konkretne zawody techniczne na budowie? Czy zwykły elektryk może być również projektantem instalacji? 

Autor: Janusz Strzyżewski

Dodano: 30 lipca 2024
praca nad projektem, osoby w kaskach

Ustawa Prawo budowlane zawiera m.in. przepisy mówiące o tym, kto może wykonywać określone, ważne prace w budownictwie, na przykład projektować instalację elektryczną budynku lub kontrolować utrzymanie techniczne obiektu.

Artykuł 12 ustawy Prawo budowlane[tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 725] zawiera wykaz samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Funkcje te wymagają umiejętności samodzielnego rozwiązania zagadnień technicznych oraz organizacyjnych na podstawie fachowej oceny zjawisk technicznych.

Samodzielne funkcje techniczne

Samodzielne funkcje techniczne według ustawy to:

1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego;

2) kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;

3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrola techniczna wytwarzania tych elementów;

4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;

5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.

Funkcje te mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową potwierdzone decyzją wydaną przez organ samorządu zawodowego. Warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.

 

Określona w dalszej części art. 12 procedura uzyskiwania uprawnień budowlanych w dużym stopniu gwarantuje, że osoby, które ją przeszły i zdały egzamin oraz zostały wpisane do odpowiedniego wykazu, posiadają odpowiednie kwalifikacje do pełnienia samodzielnych funkcji w budownictwie.

Natomiast wątpliwości budzi dodany kilka lat temu art.12a o brzmieniu: Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w art. 12 ust. 1, mogą również wykonywać osoby, których odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane na zasadach określonych w przepisach odrębnych.Przykładowo zgodnie z ust. 4b w art. 12 zapisano, że z egzaminu zwalnia się absolwenta studiów prowadzonych na podstawie umowy, o której mowa w art. 61 ustawy zawartej między uczelnią a właściwym organem samorządu zawodowego w zakresie odpowiadającym programowi studiów opracowanemu z udziałem organu samorządu zawodowego oraz zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 16. W artykule tym m.in. w sprawie kwalifikowania kandydatów odsyła się do rozporządzenia wydanego przez ministra do spraw budownictwa. Powstaje pytanie, czy ustawodawcy naprawdę wierzą, że studia mogą być równoważne z praktyką nabywaną w trakcie pracy zawodowej, a nadawanie uprawnień bez egzaminu jest rozsądne.

Uprawnienia budowlane

Aby uzyskać uprawnienia budowlane należy zdać egzamin. W zależności od posiadanego wykształcenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej można uzyskać uprawnienia do:

1) projektowania w danej specjalności;

2) kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności;

3) projektowania i kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności.

Uprawnienia budowlane mogą być w ograniczonym zakresie lub bez ograniczeń. Zakres uprawnień zależy od wykształcenia i praktyki zawodowej. Przykładowo uzyskanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń wymaga:

a) ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,

b) odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,

c) odbycia rocznej praktyki na budowie.

Zgodnie z ust. 22 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych bez ograniczeń uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym, takim jak: sieci, instalacje i urządzenia elektryczne i elektroenergetyczne, w tym kolejowe, trolejbusowe i tramwajowe sieci trakcyjne, sieci trakcyjne metra, wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi zasilania, w tym kolejowej, trolejbusowej i tramwajowej sieci trakcyjnej, sieci trakcyjne metra oraz elektrycznego ogrzewania rozjazdów.

Natomiast zgodnie z ust. 23 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi przy wykonywaniu instalacji wraz z przyłączami o napięciu do 1 kV w obiektach budowlanych o kubaturze do 1000 m3.

Zgodnie z ust. 18 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych bez ograniczeń uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym, w zakresie telekomunikacji przewodowej wraz z infrastrukturą telekomunikacyjną oraz telekomunikacji bezprzewodowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Zgodnie z ust. 19 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym wraz z infrastrukturą telekomunikacyjną, w odniesieniu do obiektu budowlanego, takiego jak lokalne linie i instalacje.

Przepisy

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 21 marca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo budowlane [Dz.U. z 2024 r. poz. 725].

Autor: mgr inż. Janusz Strzyżewski członek Centralnego Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych, członek Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP
Słowa kluczowe:
uprawnienia budowlane