Artykuł 12 ustawy Prawo budowlane[tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 725] zawiera wykaz samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Funkcje te wymagają umiejętności samodzielnego rozwiązania zagadnień technicznych oraz organizacyjnych na podstawie fachowej oceny zjawisk technicznych.
Kto może wykonywać konkretne zawody techniczne na budowie? Czy zwykły elektryk może być również projektantem instalacji?
Ustawa Prawo budowlane zawiera m.in. przepisy mówiące o tym, kto może wykonywać określone, ważne prace w budownictwie, na przykład projektować instalację elektryczną budynku lub kontrolować utrzymanie techniczne obiektu.
Samodzielne funkcje techniczne
Samodzielne funkcje techniczne według ustawy to:
1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego;
2) kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;
3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrola techniczna wytwarzania tych elementów;
4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;
5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.
Funkcje te mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową potwierdzone decyzją wydaną przez organ samorządu zawodowego. Warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.
Określona w dalszej części art. 12 procedura uzyskiwania uprawnień budowlanych w dużym stopniu gwarantuje, że osoby, które ją przeszły i zdały egzamin oraz zostały wpisane do odpowiedniego wykazu, posiadają odpowiednie kwalifikacje do pełnienia samodzielnych funkcji w budownictwie. |
Natomiast wątpliwości budzi dodany kilka lat temu art.12a o brzmieniu: Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w art. 12 ust. 1, mogą również wykonywać osoby, których odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane na zasadach określonych w przepisach odrębnych.Przykładowo zgodnie z ust. 4b w art. 12 zapisano, że z egzaminu zwalnia się absolwenta studiów prowadzonych na podstawie umowy, o której mowa w art. 61 ustawy zawartej między uczelnią a właściwym organem samorządu zawodowego w zakresie odpowiadającym programowi studiów opracowanemu z udziałem organu samorządu zawodowego oraz zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 16. W artykule tym m.in. w sprawie kwalifikowania kandydatów odsyła się do rozporządzenia wydanego przez ministra do spraw budownictwa. Powstaje pytanie, czy ustawodawcy naprawdę wierzą, że studia mogą być równoważne z praktyką nabywaną w trakcie pracy zawodowej, a nadawanie uprawnień bez egzaminu jest rozsądne.
Uprawnienia budowlane
Aby uzyskać uprawnienia budowlane należy zdać egzamin. W zależności od posiadanego wykształcenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej można uzyskać uprawnienia do:
1) projektowania w danej specjalności;
2) kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności;
3) projektowania i kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności.
Uprawnienia budowlane mogą być w ograniczonym zakresie lub bez ograniczeń. Zakres uprawnień zależy od wykształcenia i praktyki zawodowej. Przykładowo uzyskanie uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń wymaga:
a) ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
b) odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
c) odbycia rocznej praktyki na budowie.
Zgodnie z ust. 22 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych bez ograniczeń uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym, takim jak: sieci, instalacje i urządzenia elektryczne i elektroenergetyczne, w tym kolejowe, trolejbusowe i tramwajowe sieci trakcyjne, sieci trakcyjne metra, wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi zasilania, w tym kolejowej, trolejbusowej i tramwajowej sieci trakcyjnej, sieci trakcyjne metra oraz elektrycznego ogrzewania rozjazdów.
Natomiast zgodnie z ust. 23 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi przy wykonywaniu instalacji wraz z przyłączami o napięciu do 1 kV w obiektach budowlanych o kubaturze do 1000 m3.
Zgodnie z ust. 18 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych bez ograniczeń uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym, w zakresie telekomunikacji przewodowej wraz z infrastrukturą telekomunikacyjną oraz telekomunikacji bezprzewodowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Zgodnie z ust. 19 w art. 15a uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym wraz z infrastrukturą telekomunikacyjną, w odniesieniu do obiektu budowlanego, takiego jak lokalne linie i instalacje.
Przepisy |
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 21 marca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo budowlane [Dz.U. z 2024 r. poz. 725]. |