Strefy Czystego Transportu w polskich miastach to zmiana obliczona na lata. Ale musi być zdecydowanie sprawiedliwsza

Zdecydowanie bliżej takiego podejścia wydaje się być Warszawa – to kolejne miasto, które uchwaliło niedawno Strefę Czystego Transportu. Warszawska Strefa obejmie obszar 37 kilometrów kwadratowych położonych w centrum miasta, co stanowi siedem procent powierzchni stolicy. Jak wyliczają eksperci, którzy współuczestniczyli w wyznaczaniu Strefy, jej wdrożenie w mieście wiązać się będzie z redukcją emisji gazów cieplarnianych na poziomie 756 kiloton rocznie. Ocenili oni również wpływ zmian na poprawę zdrowia mieszkańców, szacując m.in. oszczędności w kosztach opieki zdrowotnej czy ograniczeniu utraty produktywności na kwotę 330 milionów euro rocznie.

Według ekspertów tym, co położyło się największym cieniem na zaproponowanych w Krakowie zmianach, jest ich restrykcyjność – ograniczeniami objęto teren niemal całego miasta.

Władze Warszawy uchwaliły z kolei prawo, które, obejmując obecnie zaledwie niewielki obszar w centrum, jest mniej radykalne, ale też lepiej rozkłada w czasie konieczność ponoszenia przez mieszkańców kosztów związanych ze zmianą, jednocześnie dając wyraźny sygnał, że jest ona konieczna.

Z obowiązków związanych ze Strefą do 2027 roku będą na przykład zwolnieni mieszkańcy stolicy oraz osoby odprowadzające podatki i zameldowane w Warszawie. Nowe przepisy dosięgną ich dopiero 1 stycznia 2028 roku. Od tego dnia nie będą mogli wjeżdżać do Strefy pojazdem z silnikiem diesla starszym niż 13 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 22 lata.

Pozostałe osoby Strefa obejmie od 1 lipca 2024 roku. Początkowo do SCT nie będzie można wjechać autem z silnikiem diesla starszym niż 18 lat i pojazdem z silnikiem benzynowym starszym niż 27 lat. Niezastosowanie się do przepisów może grozić grzywną w wysokości do 500 zł.

W ocenie ekspertów stowarzyszenia Mobilne Miasto, działającego na rzecz ekologicznej i efektywnej mobilności – to właściwy kierunek.

– SCT mogą mieć duży wpływ na jakość powietrza w miastach, nawet jeśli dotyczą niewielkiej liczby pojazdów poruszających się po drogach. Wpływając na zaledwie 3 proc. pojazdów w Warszawie, substancje zanieczyszczające powietrze mogą być ograniczone aż o 23 proc. Badania przeprowadzone w Londynie wskazują, że po wprowadzeniu tam Strefy Czystego Transportu poziom pyłów zawieszonych PM10 spadł o 13 proc., a tlenków azotu (NOx) o 18 proc. Zmiany te w realny sposób przekładają się na zdrowie mieszkańców, obniżając ryzyko występowania chorób układu oddechowego. W Madrycie z kolei SCT przyczyniła się do zwiększenia popularności transportu publicznego oraz poprawy aktywności mieszkańców – wskazuje Kuba Muscat, prezes stowarzyszenia Mobilne Miasto. Jak dodaje, dla uzyskania jak najlepszych efektów związanych z wprowadzaniem Stref Czystego Transportu zaleca się równoczesne wdrażanie uzupełniających polityk, które promowałyby alternatywy dla samochodów (np. integracja modalności czy rozwinięcie infrastruktury dla rowerów i hulajnóg).

Kraków i Warszawa to niejedyne polskie miasta, które dostrzegają korzyści płynące z SCT. Kolejne, które już dziś podejmują działania na rzecz wdrożenia takich Stref to m.in. Wrocław, Poznań, Łódź, Katowice czy Trójmiasto.

Przyjęta w 2018 roku Ustawa o elektromobilności zakłada, że „można ustanowić strefę czystego transportu […], do której zakazuje się wjazdu pojazdów samochodowych […] innych niż elektryczne, napędzane wodorem, napędzane gazem ziemnym”. Oczywiście, choć poszczególne rady gmin mogą uchwalić dalej idące wyłączenia, uwzględniające pojazdy spalinowe spełniające określone normy emisji, ustawodawca w przepisach wyraźnie wskazuje jednak na kierunek zmian poprzez dążenie do promocji wyłącznie transportu nisko- bądź bezemisyjnego. Jak więc obecnie wygląda dostęp do tego typu pojazdów w Polsce?

W pierwszych trzech kwartałach zeszłego roku na terenie Unii Europejskiej sprzedano aż o 55 proc. więcej aut elektrycznych niż w analogicznym okresie roku 2022. Tak gwałtowny wzrost sprawił, że samochody te odpowiadają już za 14 proc. udziału w rynku aut nowych. Choć w Polsce elektryki nie cieszą się jeszcze tak dużą popularnością, jak w krajach tzw. starej Unii, u nas również czuć wiatr zmian.

Z raportu przygotowanego przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych wynika, że w najbliższych latach doświadczymy na rodzimych drogach znaczącego wzrostu liczby aut zasilanych energią elektryczną. O ile w 2022 roku nad Wisłą zarejestrowanych było 65 tysięcy aut elektrycznych oraz hybryd plug-in, o tyle już na koniec przyszłego roku może być ich prawie sześciokrotnie więcej.

Za lawinowo rosnącą liczbą elektryków, wzrasta też popyt na ogólnodostępne punkty ładowania. W 2025 roku może być ich w Polsce przeszło 33 tysiące, co również oznaczałoby ponad sześciokrotny wzrost, jako że w 2022 roku tego typu punktów było zaledwie 5 tysięcy. Przed zarządcami infrastruktury publicznej, jak i budynków prywatnych naprawdę sporo pracy, aby poziom nasycenia przestrzeni stacjami ładowania aut elektrycznych nadążył za wzrostem liczby tego typu pojazdów na drogach.

Kierowcy ładują auta tam, gdzie im najwygodniej. Z danych PSPA wynika, że największą popularnością cieszą się ładowarki dostępne na parkingach publicznych, a także w pobliżu centrów handlowych i hoteli. Jak wskazuje Emilia Wysocka, ekspertka Schneider Electric ds. elektromobilności, o wdrożeniu stacji ładowania, w odpowiedzi na rosnącą liczbę aut elektrycznych na drogach, powinni dziś myśleć przede wszystkim zarządcy biurowców czy lokali usługowych zlokalizowanych w na terenie przyszłych Stref Czystego Transportu.

– Montaż stacji ładowania na parkingu przyległym do obiektu biurowego może być naprawdę szybki i prosty. Gabaryty takich urządzeń pozwalają na to, aby dokonać tego niewielkim nakładem zarówno finansowym, jak i przestrzennym. Warto pamiętać także o tym, że montaż ładowarki nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej (art. 29 ust. 1 pkt 8a w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 1a ustawy – Prawo budowlane), co znacząco ułatwia proces, a punkt ładowania może zostać przyłączony bezpośrednio do wewnętrznej sieci budynku – wyjaśnia Emilia Wysocka, Final Distribution Product Manager w Schneider Electric, firmie będącej producentem ładowarek serii EVlink. 

Elektromobilność rośnie dziś najszybciej w największych ośrodkach miejskich. Obecnie ponad 1/5 całej floty pojazdów elektrycznych w Polsce jest zarejestrowana w Warszawie. Oczywiste staje się więc, że to w największych aglomeracjach, które już niebawem zostaną objęte Strefami Czystego Transportu, najbardziej wzrośnie zapotrzebowanie tak na pojazdy elektryczne, jak i infrastrukturę do ich ładowania. Od zarządców obiektów, które znajdą się w zasięgu tych Stref, zależeć będzie, czy właściwie odpowiedzą na ten rosnący popyt.

Źródło: se.com/pl