Projektor multimedialny. Popularne urządzenie ze skomplikowaną instalacją? 

Ogólnie można przyjąć, że system projekcyjny składa się z trzech głównych bloków składowych. Ich schemat blokowy znajdziemy na rysunku 1.

Rys. 1. Schemat blokowy systemu projekcyjnego

Źródłem dźwięku oraz obrazu mogą być różnego rodzaju mniej lub bardziej profesjonalne urządzenia, takie jak odtwarzacz CD/DVD, tuner radiowy i telewizyjny, komputer, konsola do gier. Sygnał, za pomocą odpowiednich przewodów, wysyłany jest do głośników (najczęściej przez dodatkowy wzmacniacz akustyczny) oraz projektora, który wyświetla obraz na ekranie projekcyjnym. Jakość odbieranego obrazu i dźwięku jest uzależniona od parametrów użytego sprzętu audio i wideo, przewodów połączeniowych, a także głośników i ekranu projekcyjnego. Poznajmy najważniejsze parametry poszczególnych elementów systemu projekcyjnego i dowiedzmy się, jak poprawnie zbudować instalację do projektora.

Najważniejszym elementem systemu projekcyjnego jest projektor. Przed jego wyborem należy określić potrzeby użytkownika i sposób wykorzystania tego urządzenia. Projektor dedykowany do budowy kina domowego czy do pokazu prezentacji w sali konferencyjnej nie będzie odpowiedni, jeśli chcemy go użyć podczas imprezy masowej na otwartej przestrzeni.

Rys. 2. Projektor multimedialny zamocowany do sufitu

Jednym z kluczowych parametrów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze projektora, jest jasność określana najczęściej w ANSI lumenach. Dla urządzeń przeznaczonych do budowy kina domowego parametr ten najczęściej zawiera się w przedziale od 900 do 1200 ANSI lumenów. Jasność na takim poziomie jest wystarczająca do wyświetlania obrazu w lekko zaciemnionym pomieszczeniu.

Jasność projektorów przeznaczonych do celów prezentacyjnych powinna być nieco wyższa i zawierać się w przedziale od 1500 do 2200 ANSI lumenów. Przy czym warto pamiętać, że jeśli nie jesteśmy w stanie określić warunków, w jakich będą odbywać się prezentacje, ewentualnie przy pokazach w dużych pomieszczeniach, w których trudno uzyskać dobre zaciemnienie, warto stosować sprzęt o jasności nawet 3000 ANSI lumenów i większej. Z kolei projektory pozwalające wyświetlać obraz na otwartej przestrzeni charakteryzują się jasnością przekraczającą 20 000 ANSI lumenów. Często mają one rozbudowane funkcje, na przykład umożliwiające projekcję obrazu na zakrzywionych ścianach.

Jasność projektora ma wpływ na jego cenę. Projektory o niskiej jasności nieprzekraczającej 2000 ANSI lumenów, na przykład Acer P1120, można już kupić za około 1.200 zł. Modele profesjonalne o wspomnianej powyżej jasności mogą być zdecydowanie droższe. Na przykład urządzenie Epson EH-TW 6100 kosztuje w granicach 6.000 zł.

Projektory o jasności powyżej 3000 ANSI lumenów osiągają zdecydowanie wyższe ceny i tak przykładowo projektor EPSON EB-G5100 o jasności 4000 ANSI lumenów kosztuje od 12.000 zł do 13.000 zł.

Jasność projektora przekłada się bezpośrednio na widoczność wyświetlanego obrazu. Nie ma ogólnego schematu doboru jasności projektora – parametr ten należy ustalać indywidualnie, poznawszy uprzednio warunki projekcji.

Rozdzielczość i proporcje obrazu Kolejnym ważnym parametrem projektorów jest rozdzielczość obrazu. Im jest ona wyższa, tym projektor jest w stanie wyświetlić więcej szczegółów, ale zazwyczaj jest droższy. Przy czym należy pamiętać, że wyższa rozdzielczość urządzenia wymusza również transmisję sygnału źródłowego w cyfrowej jakości (patrz dalsza część tekstu).

Urządzenia dedykowane do budowy kina domowego najczęściej wyświetlają obraz w proporcjach 16:9. Urządzenia przygotowane do współpracy z komputerami mogą generować obraz w formacie 4:3 lub 16:10. Proporcje wyświetlanego obrazu mają zasadniczy wpływ na wybór ekranu projekcyjnego. Wprawdzie system projekcyjny przygotowany do rozdzielczości panoramicznych może wyświetlać obraz w proporcji 4:3, ale wtedy boczne krawędzie ekranu pozostają niewykorzystane. Jeśli na przykład projektor zastosowany w kinie domowym będzie służył głównie do oglądania filmów DVD, to wystarczające będzie urządzenie wyświetlające obraz w rozdzielczości WVGA. Jeśli będzie służyło także do oglądania telewizji wyświetlanej w standardzie HDTV, to powinno mieć co najmniej rozdzielczość WXGA. Dziś standardem dla projektorów instalacyjnych jest rozdzielczość XGA, która bez problemów obsługiwana jest także przez laptopy. Natomiast sprzęt charakteryzujący się rozdzielczością SXGA lub SXGA+ dobrze sprawdza się na dużych salach konferencyjnych bądź aulach wykładowych.

W tabeli 1 zestawiono standardowe rozdzielczości i proporcje wyświetlanego obrazu spotykane w popularnych projektorach.

Tabela 1. Popularne rozdzielczości obrazu wyświetlanego przez projektor

Obecnie na rynku znajdziemy projektory generujące obraz w standardzie DLP (ang. Digital Light Processing) oraz LCD (ang. Liquid Crystal Display). Technologia DLP została wymyślona i opatentowana przez firmę Texas Instruments. Za generowanie obrazu w tej technologii odpowiedzialny jest system DMD (ang. Digital Micromirror Device) składający się z tysięcy mikroluster, z których każde jest odpowiedzialne za generowanie pojedynczego piksela poprzez kierowanie światła do obiektywu bądź powierzchni absorbującej światło.

Rys. 3. Schemat pokazujący zasadę działania systemu DMD

Bardziej znana technologia – LCD polega na tym, że generowany pojedynczy jednobarwny obraz rozszczepiany jest na trzy wiązki barwne (R, G, B) za pomocą luster pryzmatycznych. Następnie wiązki te są kierowane na panele ciekłokrystaliczne z siatką punktów, z których każdy jest odpowiedzialny za pojedynczy piksel. Światło zatem przechodzi przez panel LCD i kierowane jest w stronę obiektywu.

Rys. 4. Schemat pokazujący zasadę działania technologii LCD

Projektory tworzące obraz w technologii DLP zazwyczaj mają mniejsze gabaryty i wagę od projektorów LCD. Ponadto gwarantują większą odporność mechaniczną od urządzeń wykorzystujących technologię LCD. Dlatego doceniane są przez osoby, które często przenoszą projektor lub z nim podróżują. Projektory DLP sprawdzają się także w zestawach kina domowego ze względu na lepszy kontrast, lepsze oddawanie czerni oraz mniej widoczny pojedynczy piksel.

Jeśli jednak jednym z głównych kryteriów wyboru sprzętu jest oddawanie kolorów, to należy zdecydować się na urządzenie z technologią LCD. Projektory takie najczęściej mają większą jasność obrazu, przez co mogą pracować w pomieszczeniach, w których trudno doprowadzić do odpowiedniego zaciemnienia.

Zarówno jedna, jak i druga technologia ma swoich zwolenników i trudno jest jednoznacznie wskazać, która z nich jest lepsza. W tabeli 2 zostały wyszczególnione wady i zalety obu rozwiązań, które mogą pomóc podjąć decyzję przy wyborze projektora.

Tabela 2. Porównanie projektorów z różną technologią tworzenia obrazu

Obiektyw w projektorze ma kluczowe znaczenie dla jakości obrazu. Od jego parametrów zależy ostrość, geometria, zasięg projektora, rozmiar obrazu czy nawet jego jasność. Często urządzenia pozornie o takich samych parametrach jasności, kontrastu itp. potrafią się dość znacząco różnić ceną i zastosowanym układem optycznym. Zdecydowana większość tanich projektorów multimedialnych ma obiektywy zainstalowane na stałe. Jedynie producenci najdroższych modeli dają nam możliwości wymiany układu optycznego na inny, dostosowany do naszych potrzeb.

Obiektyw z krótką ogniskową, a więc szerokokątny, umożliwia uzyskanie dużego obrazu z bardzo małej odległości. Ma to szczególnie duże znaczenie przy projekcji w małych salach albo w sytuacjach, w których projektor z jakichś powodów musi być ustawiony blisko ekranu. Obiektywy z długą ogniskową umożliwiają uzyskanie odpowiednio dużego ekranu z dużej odległości. Takie rozwiązania używane są w dużych salach projekcyjnych czy kinach.

Obiektywy projektorów często wyposażone są w zoom optyczny, który daje możliwość dostosowania wielkości obrazu niezależnie od odległości projektora od ekranu. Niestety w odróżnieniu od aparatów fotograficznych, tutaj zakres regulacji jest niewielki. Zazwyczaj kilka, kilkanaście procent.

Inną ważną funkcją obiektywów jest tzw. lens shiftm czyli możliwość przesunięcia obrazu w pionie lub poziomie bez potrzeby fizycznego poruszania projektora, co pozwala swobodnie ustawić projektor. Nie musi on być umieszczony prostopadle do ekranu. Może znajdować się wyżej lub niżej, a także z boku. Zakres przesunięcia obrazu podaje się w procentach jego wysokości lub szerokości, odpowiednio dla przesunięcia w pionie i poziomie. Typowe wartości to około 60% w pionie i 40% w poziomie.

Obraz tworzony w komputerze czy innym urządzeniu musi zostać przesłany do projektora multimedialnego. Służą do tego specjalne złącza i odpowiednie przewody. Przyjrzyjmy się zatem złączom, które możemy znaleźć w urządzeniach multimedialnych, oraz poznajmy ich parametry i ograniczenia.

Jest to jedno z najbardziej popularnych złącz, lecz oferujące najgorszą jakość obrazu. Z reguły służy ono do podłączenia magnetowidu lub kamery video.

Rys. 5. Złącze RCA

RCA wykorzystywane jest do przesyłania sygnału audio – gniazda oznaczone symbolem R oraz L (kolor odpowiednio czerwony i biały) widoczne na rysunku 5 służą do transmisji dźwięku. Gniazdo VIDEO (kolor żółty) przeznaczone jest do przesyłania obrazu. Maksymalna rozdzielczość w poziomie dla sygnału COMPOSITE wynosi zaledwie 240 linii, co oznacza, że nawet jeśli sygnał źródłowy będzie lepszej rozdzielczości, to kabel COMPOSITE wprowadzi jego degradację. Za pomocą kabla COMPOSITE nie jest możliwa transmisja sygnału HDTV oraz progresywnego, każdy bowiem sygnał progresywny będzie wyświetlany z przeplotem. Polega to na podzieleniu całego obrazu na nieparzyste i parzyste poziome linie i przesyłanie ich oddzielnie – wyświetlają się one naprzemiennie, obniżając częstotliwość odświeżania obrazu.

Tego typu złącze oferuje lepszą jakość niż złącze COMPOSITE dzięki temu, że sygnał Y (luminancji) i C (chrominancji) są przesyłane oddzielnie. W tym przypadku maksymalna rozdzielczość pozioma wynosi 400 linii. Niestety również ten standard nie pozwala przenosić sygnałów HDTV i progresywnego.

Rys. 6. Złącze S-Video

Sygnał wideo przesyłany złączem COMPONENT podzielony jest na trzy składowe:

• Y (luminancję),

• Pb (Cb) – niebieska składowa różnicowa kolorów,

• Pr (Cr) – czerwona składowa różnicowa kolorów.

Składowa zielona powstaje ze składowych Pb i Pr. Sygnał do wejść złącza COMPONENT dostarczany jest trzema kablami koncentrycznymi z wtykami RCA lub BNC, przy czym BNC występuje głównie dla sprzętu profesjonalnego i wysokiej klasy.

Gniazda złącza COMPONENT są oznaczone kolorami:

• zielonym,

• niebieskim i

• czerwonym.

Do gniazda w kolorze zielonym należy doprowadzić sygnał Y, do niebieskiego sygnał Pb, a do czerwonego sygnał Pr. Warto zauważyć, że większość obrazów wideo, a w tym także sygnał DVD kodowane są jako sygnał COMPONENT VIDEO.

W tym standardzie występuje pełna kompatybilność z sygnałem HDTV. Na rynku znajdziemy przewody COMPONENT o standardowych długościach: 0,5 m; 1 m; 3 m; 5 m; 10 m oraz 15 m. Jeśli zachodzi potrzeba przesłania sygnału na dłuższe odległości, można wykorzystać tzw. extender/konwerter component -coaxial, na przykład LINDY 32525, który pozwala na przesyłanie sygnału nawet na odległość do 300 m.

Rys. 7. Złącze COMPONENT

Złącze VGA, nazywane również D-SUB, ma 15 pinów. Mogą nim być przesyłane następujące rodzaje sygnałów RGB:

• RGB,

• RGBs lub RGB H/V,

• RGBHV.

W pierwszym przypadku sygnał video podzielony jest na trzy składowe kolorów:

• R (czerwony),

• G (zielony) oraz

• B (niebieski).

Informacja o synchronizacji jest przekazywana razem z kolorem zielonym. W przypadku sygnałów RGBs do przesyłania sygnału synchronizacji pionowej lub poziomej jest wykorzystywany dodatkowy czwarty przewód.

Dla sygnału RGBHV natomiast wykorzystuje się pięć przewodów, ponieważ sygnał synchronizacji podzielony jest osobno na synchronizację pionową i poziomą.

W sprzedaży znajdziemy przewody VGA o długości od 1 nawet do 50 m. Do eliminacji zakłóceń, oprócz właściwego ekranowania, stosuje się w tych przewodach także specjalne tłumiki ferrytowe. Ograniczają one zakłócenia elektromagnetyczne EMI.

Rys. 8. Złącze VGA (D-SUB)

Ze względu na oszczędność miejsca w projektorze czasami do gniazda VGA 15-pinowego doprowadza się sygnał COMPONENT YPbPr. Wówczas projektor sam rozpoznaje, jaki typ sygnału został doprowadzony do złącza. W urządzeniach profesjonalnych często zamiast złącza D-SUB są stosowane omówione wyżej wejścia RGBHV zakończone złączem BNC.

Wyróżnia się następujące rodzaje złącz DVI:

• DVI-A – transmisja sygnałów analogowych,

• DVI-D – transmisja sygnałów cyfrowych,

• DVI-I – transmisja sygnałów cyfrowych i analogowych.

Ponadto dla DVI-D oraz DVI-I wyróżnia się typy Single oraz Dual Link. Standardowo przewody DVI pozwalają na bezstratną transmisję sygnału na odległość do 7,5 m. Jakość przesyłu zależy od parametrów i wydajności współpracujących urządzeń. Przewody DVI Single Link posiadają pasmo transmisji 165 MHz, co oznacza możliwość przesłania informacji o 165 milionach pikseli na sekundę z dokładnością 24-bitową. Natomiast kable Dual Link mają pasmo 2 x 165 MHz i mają możliwość jednoczesnego przesłania dwóch sygnałów wideo dzięki sześciu kanałom transmisji. Dla złącz DVI maksymalna rozdzielczość przesyłanego sygnału video wynosi 1920 x 1080 przy częstotliwości 85 Hz.

Rys. 9. Złącza DVI

Sygnał ze złącza DVI możemy transmitować przewodem HDMI. Wystarczy do tego specjalny adapter HDMI – DVI, który kupimy za kilkanaście złotych. Warto jednak pamiętać, że złącze DVI, w odróżnieniu do HDMI, nie pozwala na transmisję dźwięku, a jedynie obrazu.

Złącza HDMI pozwalają na przesyłanie sygnału cyfrowego. W odróżnieniu od złącz DVI są mniejsze i łatwiejsze w użytkowaniu. Należą one do grupy złącz „hot-plug”, a to oznacza, że urządzenia mogą być podłączane przez przewód HDMI w czasie pracy.

Złącza HDMI również występują jako Single Link oraz Dual Link. Złącza HDMI Single Link są oznaczane jako HDMI typu A, wersje Dual Link zaś jako HDMI typu B. Złącze typu B jest szersze od złącza typu A i ma wymiar 20 mm (zamiast 15 mm jak dla złącza HDMI typu A), a ponadto ma 29 pinów zamiast 19. Złącze typu B przeznaczone jest głównie do zastosowań komputerowych. W projektorach częściej stosuje się złącza HDMI typu A.

Rys. 10. Złącze HDMI

Różne wersje HDMI określają wymaganą wydajność kabla (rozdzielczość) i na przykład zgodność z nowymi technologiami. Nie określają jednak maksymalnej długości. Większość ogólnodostępnych kabli HDMI ma długość do 5 metrów, ale dobrze wykonane przewody pasywne mogą również poprawnie transmitować sygnał na odległość 10 m i większą. Jeśli za pomocą przewodu HDMI potrzebujemy transmitować sygnał na odległości do 30 metrów, to chcąc zachować dobrą jakość połączenia, warto używać aktywnych przewodów lub zastosować wzmacniacz. Wpina się go pomiędzy dwa krótsze kable. Maksymalnie można wysłać sygnał HDMI na odległość 100 metrów, ale w tym przypadku należy zastosować konwertery HDMI na kabel współosiowy lub światłowód.

Warto pamiętać, że nie tylko kabel HDMI ma wpływ na odległość transmisji sygnału. Nie mniej istotny jest chip wewnątrz odbiornika TV lub projektora. Na przykład układy z funkcją „cable equalization” zastosowane w odbiornikach są w stanie zrekompensować słabszy sygnał, a tym samym zwiększyć potencjalną długość każdego kabla, który jest używany z tym urządzeniem.

Generalnie można powiedzieć, że dla projektorów wykorzystywanych w celach prezentacyjnych w zupełności wystarczające okazują się standardowe złącza D-SUB, DVI czy S-Video. Wybierając jednak projektor przeznaczony do kina domowego, należy zwrócić uwagę, aby miał on również wejście HDMI pozwalające oglądać filmy czy programy telewizyjne w wysokiej rozdzielczości.

Jeśli projektor ma być używany w dużej sali konferencyjnej bądź ma pracować w instalacji składającej się z kilku projektorów, to należy wybrać urządzenie wyposażone w złącza zwrotne umożliwiające dalszą redystrybucję sygnału do innych projektorów. Złącza zwrotne mogą wykorzystywać standard HDMI ver. 1.4, który pozwalają na obsługę kanału zwrotnego audio.

Do transmisji obrazu w bardzo wysokiej rozdzielczości i doskonałej jakości najlepiej sprawdzają się złącza COMPONENT zakończone wtykiem BNC.

W systemach projekcyjnych do transmisji sygnału audio można wykorzystać złącze HDMI lub kanały AUDIO z gniazda COMPOSITE. Do transmisji sygnału audio w formie cyfrowej można wykorzystać złącze DIGITAL AUDIO widoczne na rysunku 9.

Rys. 11. Cyfrowe złącze do przesyłania dźwięku

Warto też zwrócić uwagę na to, czy projektor został wyposażony w porty pozwalające na współpracę z komputerem (najczęściej USB lub RS232). Jest to istotne wtedy, gdy chcemy używać pilota zdalnego sterowania przykładowo do przełączania prezentacji w komputerze. Jest to możliwe na przykład w projektorze Sanyo XU88 wspierającym technologię „Remote Mouse Control”. Po połączeniu projektora z komputerem za pomocą portu USB jest możliwa zmiana pilotem stanowiącym wyposażenie projektora. Jeśli natomiast projektor nie ma wspomnianej funkcji, to komputerem możemy sterować za pomocą myszy i klawiatury albo na przykład za pomocą dowolnego pilota komputerowego (koszt około kilkudziesięciu złotych).

Innymi istotnymi parametrami czy cechami projektora, na które warto zwrócić uwagę podczas jego zakupu, są:

• waga i wielkość,

• udzielana gwarancja,

• poziom hałasu

• żywotność lampy.

Standardowa żywotność lampy dla trybu normalnego to 2000 h, a dla trybu ekonomicznego 3000 h. Ważne z punktu widzenia żywotności lampy jest także to, aby projektor był wyposażony w podtrzymanie chłodzenia lampy po zaniku zasilania.

Sygnał analogowy reprezentuje informację w postaci ciągłej fali. Przykładowo ton sinusoidalny 1 kHz jako sygnał analogowy będzie reprezentowany przez napięcie o przebiegu sinusoidalnym i częstotliwości 1 kHz. W przypadku sygnału cyfrowego mamy do czynienia z ciągiem poziomów wysokich lub niskich (logiczne 0 lub 1). Ciąg ten odpowiada zakodowanemu sygnałowi cyfrowemu. Ponieważ przejścia pomiędzy stanem 0 a 1 (i odwrotnie z 1 na 0) są bardzo ostre i szybkie, to powstaje fala prostokątna.

Degradacja sygnału analogowego i cyfrowego ma zupełnie inny wpływ na wynik końcowy. Degradacja sygnału analogowego jest stopniowa i płynna. Zatem im większe zakłócenia na wejściu, tym więcej pojawia sięich na wyjściu, a na ekranie będzie to widoczne jako cyfrowy szum znany z telewizji analogowej. W przypadku sygnału cyfrowego sytuacja wygląda nieco inaczej, dopóki bowiem układ odbiorczy jest w stanie zinterpretować strumień danych, dopóty na wyjściu nie będzie żadnej degradacji sygnału. W tym momencie nie ma bowiem znaczenia, jak bardzo jest odkształcona fala prostokątna – dopóki odbiornik dobrze rozpozna kolejne bity sygnału, dopóty wynik będzie taki sam jak przy braku zakłóceń. Utrata sygnału cyfrowego na skutek zakłóceń jest definitywna, co oznacza, że powyżej pewnego poziomu utraty bitów system nie poradzi sobie z odzyskaniem informacji. O tym, kiedy osiągamy krytyczny punkt zakłóceń, decyduje jakość samego sygnału oraz parametry przewodu. Cyfrowe zakłócenia są widoczne na ekranie w postaci zatrzymywania obrazu oraz jego pikselizacji.

Zadaniem każdego przewodu do przesyłania sygnału cyfrowego jest zapewnienie w pełnym paśmie wymaganej impedancji z możliwie najmniejszą tolerancją. Popularne 75 Ω kable wizyjne mają tolerancję jak najbardziej wystarczającą dla sygnału analogowego. Jednak dla sygnałów cyfrowych o ogromnej przepływności tolerancja ta jest bardzo zaostrzona i wymusza stosowanie zarówno dobrych przewodników, jak i dielektryków. W takim przypadku tolerancja impedancji wynosi ±1,5 Ω i stale jest zmniejszana.

Profesjonalne cyfrowe standardy jak SDI (definiujący cyfrową transmisję nieskompresowanych danych video) pozwalają na bezstratny przesył sygnału wideo nawet na odległość powyżej 100 m. Systemy te współpracują z przewodem 75 Ω z tolerancją ±1,5Ω. Natomiast standardy DVI czy HDMI dobrze się sprawują na krótkich odległościach do 15 metrów.

Powyżej pewnych odległości jakość tych standardów znacznie spada. Główną przyczyną degradacji sygnału w kablu DVI jest niedopasowanie impedancyjne oraz duże tłumienie sygnału. Z powyższych rozważań wynikają zatem następujące wnioski:

• kable analogowe mogą być wykorzystane w zastosowaniach cyfrowych, ale tylko w pewnych ograniczonych warunkach i długościach,

• kable cyfrowe mogą być zawsze wykorzystane do zastosowań analogowych, ponieważ wykonywane są w bardziej rygorystycznych warunkach odnośnie do zachowania parametrów.

Oprócz właściwie dobranego projektora należy także dokonać optymalnego wyboru ekranu projekcyjnego. Ekrany różnią się sposobem instalacji, wymiarami, rodzajem powierzchni oraz ceną. Oprócz wielkości ekranu ważnym parametrem jest rodzaj jego powierzchni. Materiał ekranu ma bowiem ściśle określone właściwości:

• rozdzielczość,

• współczynnik odbicia światła,

• kąt widzenia,

• jakość wykonania i

• kontrast.

Rys. 12. Ekran ramowy (po lewej) i ekran zwijany (po prawej)

Większość parametrów wyszczególnionych wyżej nie wymaga wyjaśnienia. Warto jednak zwrócić uwagę na współczynnik odbicia światła (GAIN), którego jako wartość wyjściową przyjmuje się 1. Jeśli ekran ma ten parametr wyższy, to oznacza, że będzie wzmacniał jasność prezentowanego obrazu. Ponadto GAIN ma wpływ na nasycenie barw oraz kontrast. Dlatego ekrany o określonym współczynniku odbicia należy dobierać odpowiednio do możliwości projektora oraz pomieszczenia, w którym będą używane. Generalnie dla pomieszczeń, w których ściany i znajdujące się meble nie odbijają światła emitowanego przez ekran (np. sale kinowe), zaleca się stosowanie ekranów z białą powierzchnią i współczynnikiem odbicia światła od 1,3 do 1,5. W pozostałych przypadkach, tj. dla pastelowych, jasnych ścian lepszym rozwiązaniem są ekrany o GAIN równym 1,0 do 1,1, a nawet niższym, np. 0,9. Należy także pamiętać, że niższy współczynnik odbicia światła pozwala na oglądanie obrazu pod większym kątem i nawet osoby siedzące z boku będą doskonale widzieć obraz wyświetlany na ekranie.

Bardzo ważną cechą ekranu jest wymieniona powyżej jakość jego wykonania. Nie bez znaczenia jest również jakość materiału, z którego go wykonano, estetyka, jakość kasety, do której ekran jest zwijany, a w przypadku urządzeń rozwijanych elektrycznie – kultura pracy silnika.

Zaleca się, aby zamiast ekranów rozwijanych stosować tzw. ekrany ramowe. Pomimo że zajmują one dużo miejsca na ścianie, to gwarantują właściwe napięcie materiału pozwalające uniknąć sfałdowań i zniekształceń. Rama ekranu wykonana jest tak, aby poprawiała kontrast i jednocześnie właściwie komponowała ekran z otoczeniem.

System projekcyjny to nie tylko właściwie dobrany projektor czy ekran, ale także wiele innych urządzeń pozwalających na poprawną pracę całego systemu. Standardowy montaż systemu projekcyjnego obejmuje następujące czynności:

• montaż projektora,

• montaż ekranu,

• przygotowanie zespołu gniazd wtykowych,

• montaż tabliczki przyłączeniowej,

• ułożenie kabli sygnałowych od tabliczki przyłączeniowej do projektora,

• montaż wyprowadzeń w tabliczce przyłączeniowej,

• montaż wtyków przy projektorze,

• przyłączenie zasilania do projektora,

• montaż listew wykończeniowych, gdy kable były montowane natynkowo,

• szkolenia użytkowników.

Przystępując do instalacji projektora, należy dokonać wyboru odpowiedniego miejsca montażu zależnego od parametrów obiektywu, wielkości ekranu oraz możliwości technicznych sali. Urządzenie można ustawić na stole lub podwiesić pod sufitem. Podwieszenie projektora wykonuje się za pomocą specjalnych uchwytów i jest to rozwiązanie optymalne, pozwalające na ukrycie kabli i uzyskanie estetycznego wyglądu instalacji.

Dla bardziej wymagających użytkowników możliwe jest zamontowanie projektora na tzw. windzie. Dzięki temu po zakończeniu pracy urządzenie jest automatycznie ukrywane w suficie. Sposób montażu ekranu zależy od jego rodzaju. Zwijany może być montowany zarówno na ścianie, jak i na suficie, a ramowy trzeba montować wyłącznie na ścianie.

Mając zamontowany projektor i ekran wizyjny, należy wykonać tabliczkę przyłączeniową i okablowanie. Tutaj duże znaczenie mają wymagania stawiane przez użytkownika. Tabliczka przyłączeniowa jest to zespół gniazd montowanych w ścianie lub natynkowo zawierających wejścia, w zależności od urządzeń źródłowych, które ma obsługiwać projektor.

Jeśli wymagany jest także system nagłaśniania, to w tabliczce przyłączeniowej, oprócz złączy wideo, montuje się także gniazda audio połączone z systemem nagłaśniania.

Tabliczka przyłączeniowa jest wykonywana przez instalatora, który musi brać wymagania klienta. Kabel łączący tabliczkę przyłączeniową z projektorem powinien być dobrze ekranowany i musi mieć odpowiednią wytrzymałość mechaniczną oraz giętkość. Po zamontowaniu i uruchomieniu systemu projekcyjnego należy dokonać ustawień i kalibracji obrazu. Dopasowania obrazu do warunków, w jakich będzie wyświetlany (oświetlenie w pomieszczeniu), można dokonać za pomocą ustawienia ostrości, jasności i kolorów – co jest możliwe w każdym urządzeniu.

Taka regulacja daje nam następujące zalety:

• prawidłowe wyświetlanie kolorów,

• poprawę wyświetlania detali,

• mniejsze męczenie się wzroku,

• obraz bardziej naturalny w odbiorze.

Odległość wzroku od ekranu projekcyjnego określa się według różnych zasad. Generalna zasada określania odległości od ekranu odnosi się do jego szerokości, dlatego nie ma znaczenia, czy ekran jest w formacie 4:3, czy 16:9. Zasada ta mówi, aby minimalna odległość widza od ekranu nie była 1,87 razy większa od szerokości ekranu. Natomiast maksymalna odległość widza od ekranu nie powinna być większa niż 5-krotna jego szerokość.

Jeśli obraz będzie zbyt blisko, to komfort oglądania zostanie zaniżony przez wszelkie niedoskonałości obrazu (np. pikselizacja). Przekroczenie maksymalnej odległości może natomiast doprowadzić do utraty widoczności szczegółów wyświetlanego obrazu.