Pompy ciepła pchną transformację energetyczną do przodu?

Jak podkreślił Paweł Lachman, prezes Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) podczas inauguracji kampanii informacyjnej „Pompuj ciepło z głową”, w związku z negatywnymi zmianami klimatycznymi i koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego krajów Europy, UE dąży do wprowadzania transformacji sektora budowlanego. To jeden z najbardziej energochłonnych sektorów gospodarki z ogromnym potencjałem zmian. Przypada na niego aż 40 proc. zużycia energii w UE oraz 36 proc. całej unijnej emisji CO2. 

W transformacji mają pomóc unijne przepisy, w tym m.in.: znowelizowane w 2023 r. dyrektywy RED III oraz EED, a przede wszystkim tegoroczna aktualizacja dyrektywy budynkowej EPBD (Energy Performance of Buildings Directive). Jej publikację zaplanowano na kwiecień 2024 r. i jest to kolejny krok na drodze do realizacji celów pakietu „Fit for 55”.

Wyjaśnił, że dyrektywa budynkowa zakłada, że do 2030 r. wszystkie nowe budynki muszą mieć bardzo wysoki standard energetyczny (tzw. ZEB), cechując się zerowym lub minimalnym zużyciem energii oraz brakiem emisji na miejscu. Do 2050 r. wymóg ten obejmie wszystkie istniejące budynki. 

„Przewiduje ona też, że w ramach długoterminowych krajowych Strategii Renowacji Budynków do 2040 r. wycofane zostaną samodzielne kotły na paliwa kopalne jako źródło ogrzewania i chłodzenia” – podkreślił Lachman.

Jego zdaniem zmiany legislacyjne tworzą nowy krajobraz sektora budowlanego, stawiając pompy ciepła na czele transformacji energetycznej.

Według szefa PORT PC, unijna legislacja zapaliła dla branży zielone światło na dynamiczny rozwój rynku pomp ciepła, co niesie za sobą również zagrożenia i wyzwania.

„Wyzwaniem, z którym powinniśmy się zmierzyć, jest zadbanie o najwyższą jakość montowanych urządzeń i świadczonych usług, w myśl przyjętych dobrych praktyk i standardów” – zaznaczył prezes. 

Paweł Lachman wskazał na zagrożenia akcjami dezinformacyjnymi dotyczącymi pomp ciepła i OZE, które jego zdaniem są inspirowane przez zewnętrzne – często pozaeuropejskie – ośrodki wpływu.

„Potrzebujemy kampanii informacyjnej, żeby przeciwdziałać fake newsom transformacji energetycznej i dezinformacji na temat pomp ciepła” – powiedział Lachman.

Małgorzata Smuczyńska, wiceprezes zarządu PORT PC, podkreśliła, że rynek pomp ciepła sukcesywnie rośnie w Polsce i całej Europie. Dodała, że po wybuchu pełno skalowej wojny na Ukrainie w 2022 r., nastąpił gwałtowny wzrost sprzedaży tych urządzeń, co było odpowiedzią na szybujące ceny gazu i paliw. 

„W 2023 r. polski rynek pomp ciepła, mimo że jest ósmym rynkiem w UE, odnotował spadek sprzedaży o 40 proc. rdr., co wynikało z rekordów pobitych w 2022 r. Podobnie było w Europie, choć w kilku krajach jak np. w Niemczech spadków w 2023 r. nie zanotowano, na co wpływ miały oferowane tam stabilne ceny energii i programy wsparcia” – oceniła. 

Jak wskazała, to co ogranicza rynek pomp ciepła, to niepewność cen energii elektrycznej i brak jasnych deklaracji co do taryf elektrycznych, zmian legislacyjnych i programów wsparcia.

„Nie pomaga też brak rzetelnej edukacji o transformacji energetycznej” – dodała. 

Według ekspertki, wielu inwestorów wstrzymuje się z decyzją o zakupie pompy ciepła, bo nie wiedzą, jaka będzie sytuacja na rynku energii.  

Prezes Lachman podkreślił, że jednym z ważniejszych argumentów w podjęciu decyzji o inwestowaniu w pompy ciepła są ceny energii, które w 2023 r. znacząco wzrosły. 

„Tymczasem wciąż nie wiemy, jakie konkretnie będą ceny prądu od lipca br., jakie będą taryfy na następne lata m.in. dla energii z fotowoltaiki” – wskazał. „Najnowsze informacje wskazują tylko, że nie przewiduje się podwyżek cen energii elektrycznej w przypadku użytkowników pomp ciepła”.

Dodał, że jest rozczarowany brakiem konkretów po 100 dniach nowego rządu, np. w sprawie wprowadzenia taryf dla pomp ciepła, zmian w rozliczeniu fotowoltaiki oraz szerszego planu działania w zakresie przeprowadzenia transformacji energetycznej. Zauważył, że wciąż nie ma np. zmian w programie „Czyste Powietrze” i że branża czeka na jak najszybsze wyjaśnienie sytuacji.

Szef PORT PC poinformował, że organizacja branżowa, którą reprezentuje, bardzo liczy na współpracę z rządem w zakresie wsparcia transformacji energetycznej, również na poziomie gospodarstw domowych, stąd kampania „Pompuj ciepło z głową”, która – jak podkreślił – jest skierowana do indywidualnych inwestorów i potrwa do końca 2024 r.  

Wyjaśnił, że bez powszechnego udziału indywidualnych gospodarstw domowych, nie ma mowy o sukcesie transformacji energetycznej na poziomie krajowym.

„Dlatego robimy naszą kampanię informacyjną, której celem jest wzmocnienie świadomości społecznej w zakresie korzyści ekologicznych i ekonomicznych, jakie można uzyskać korzystając z technologii pomp ciepła w prywatnych domach” – powiedział.

Dodał, że kampania ma również walor praktyczny − ma pokazać odbiorcom najważniejsze zasady efektywnej i bezpiecznej instalacji tych urządzeń, a także, jak ważne jest odpowiednie przygotowanie budynku, precyzyjny dobór urządzeń, ich prawidłowy montaż, serwis i obsługa. Informacje o tym będą dostępne m.in. w cyklu filmów i artykułów „Fakty i mity”, stworzonych we współpracy z miesięcznikiem „Murator” oraz w sześciu poradnikach, przygotowanych w prostej, bardzo przystępnej formie i publikowanych co miesiąc na stronie internetowej kampanii. Dopełnieniem będzie 12-odcinkowy blog „Pompy ciepła w istniejących budynkach”, także prezentowany co miesiąc na stronie kampanii.

Ambasadorem kampanii PORT PC „Pompuj ciepło z głową” jest dr inż. Marek Miara, autor wspomnianego bloga „Pompy ciepła w istniejących budynkach”. Dr Miara jest absolwentem Politechniki Wrocławskiej oraz Uniwersytetu w Kassel, gdzie w 2014 r. obronił tytuł doktora z zakresu oceny efektywności pomp ciepła. Jest długoletnim pracownikiem Instytutu Fraunhofera ISE z siedzibą główną we Freiburgu w Niemczech. Od ponad 20 lat prowadzi badania monitoringowe związane z pomiarem efektywności i funkcjonowaniem pomp ciepła w budynkach jednorodzinnych. Objęły one już ponad 400 rzeczywistych instalacji.

Polska Organizacja Rozwoju Pomp Ciepła (PORT PC) działa na polskim rynku jako stowarzyszenie branżowe od stycznia 2011 roku. Od 2012 r. jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA). PORT PC stworzyła system zarządzania jakością, poprzez opracowywanie i wdrażanie najwyższych standardów technicznych oraz certyfikowanie i przeprowadzanie profesjonalnych szkoleń technicznych (EUCERT). Organizacja opracowała i wydała 8 części wytycznych branżowych dotyczących m.in. projektowania, wykonywania i odbioru instalacji z pompami ciepła. 

Źródło: PAP MediaRoom