Zdobądź uprawnienia do 1 kV – jak zwiększyć swoje kwalifikacje i zarobki?

Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) oferuje trzy główne rodzaje uprawnień:

1. Uprawnienia Grupy 1 (elektryczne): dotyczy instalacji elektrycznych do 1 kV lub powyżej, w zależności od zakresu egzaminu.
2. Uprawnienia Grupy 2 (cieplne): obejmuje obsługę urządzeń energetycznych, takich jak piece, kotły czy urządzenia wentylacyjne.
3. Uprawnienia Grupy 3 (gazowe): dotyczą instalacji i urządzeń gazowych, np. kotłów gazowych.

Każdy rodzaj uprawnień dzieli się dodatkowo na kategorie eksploatacji (E) oraz dozoru (D). Eksploatacja umożliwia wykonywanie czynności obsługowych, natomiast dozór pozwala pełnić funkcje nadzorcze.

„Egzamin SEP” jest to potoczna nazwa egzaminu kwalifikacyjnego, dzięki któremu możemy zdobyć odpowiednie kwalifikacje, aby zajmować się urządzeniami, instalacjami lub sieciami elektroenergetycznymi wytwarzającymi, magazynującymi, przetwarzającymi, przesyłającymi lub zużywającymi energię elektryczną.

Komisje egzaminacyjne zatwierdzone przez URE (Urząd Regulacji Energetyki)

Do najbardziej znanych komisji egzaminacyjnych należą:

• SEP – Stowarzyszenie Elektryków Polskich
• SIMP – Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich
• PSE – Polskie Stowarzyszenie Elektroinstalacyjne

Osoba przystępująca do egzaminu ma prawo wyboru komisji egzaminacyjnej spośród zatwierdzonych przez URE. Wybór ten może zależeć od preferencji kandydata, lokalizacji komisji, dostępnych terminów egzaminów czy specjalizacji komisji w danej grupie urządzeń.

Aktualna lista komisji egzaminacyjnych

Aktualny wykaz zatwierdzonych komisji egzaminacyjnych, wraz z informacjami o ich zakresie uprawnień, składzie osobowym oraz obszarze działania, jest dostępny na oficjalnej stronie Urzędu Regulacji Energetyki:

https://www.ure.gov.pl/pl/biznes/komisje-kwalifikacyjne

Od 1 lipca 2022 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące egzaminów tzw. „SEP” .Zgodnie z nowelizacją, osoby zainteresowane przystąpieniem do egzaminu kwalifikacyjnego SEP muszą spełniać bardziej restrykcyjne kryteria niż wcześniej.

Obecnie, aby przystąpić do egzaminu SEP, kandydat musi spełnić przynajmniej jeden z poniższych warunków:

1. Posiadać świadectwo lub dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie związanym z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych.
2. Mieć certyfikat kwalifikacji zawodowej lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w branży energetycznej.
3. Posiadać świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski w zawodach, w których nauczanie obejmuje eksploatację urządzeń, instalacji i sieci.
4. Ukończyć szkołę prowadzącą kształcenie zawodowe, której program obejmuje eksploatację urządzeń energetycznych.
5. Dysponować zaświadczeniem od pracodawcy potwierdzającym odpowiedni staż pracy oraz doświadczenie zawodowe związane z eksploatacją urządzeń energetycznych.

Wprowadzone zmiany mają na celu zapewnienie wyższego poziomu kompetencji osób odpowiedzialnych za eksploatację i nadzór nad urządzeniami energetycznymi, co bezpośrednio przekłada się na poprawę bezpieczeństwa pracy oraz jakości wykonywanych usług.

Osoby planujące przystąpienie do egzaminu SEP powinny upewnić się, że spełniają wymienione kryteria oraz przygotować odpowiednią dokumentację potwierdzającą posiadane kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe.

Kurs przygotowawczy (opcjonalny)

Kursy przygotowawcze do egzaminu SEP są opcjonalne, ale zalecane, szczególnie dla osób bez wcześniejszego doświadczenia lub wiedzy specjalistycznej. Kursy te zazwyczaj prowadzone są przez doświadczonych elektryków i obejmują zarówno teoretyczne zagadnienia, jak i praktyczne ćwiczenia. Uczestnicy zapoznają się z normami prawnymi, zasadami BHP oraz technikami wykonywania instalacji elektrycznych.

Przebieg egzaminu kwalifikacyjnego

Komisja (zwykle 2–3 osoby) zadaje pytania dotyczące zagadnień teoretycznych oraz praktycznych związanych z eksploatacją, obsługą lub dozorem urządzeń elektrycznych, cieplnych lub gazowych. Trwa zazwyczaj od 5 do 15 minut.

Na egzaminie SEP do 1 kV kandydaci często spotykają się z pytaniami dotyczącymi:

• Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP), pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem.
• Budowa i zasada działania urządzeń elektrycznych, cieplnych lub gazowych (zależnie od rodzaju egzaminu).
• Znajomość norm technicznych, przepisów prawa energetycznego, przepisów dotyczących dozoru technicznego.
• Zasady eksploatacji, konserwacji i diagnostyki urządzeń oraz instalacji.
• Ochrona przeciwporażeniowa, rodzaje instalacji elektrycznych, układy sieci.
• Ochrona przeciwpożarowa, zagrożenia wynikające z użytkowania energii elektrycznej

Jak się przygotować do egzaminu?

Dobre przygotowanie do egzaminu SEP wymaga systematycznej nauki teorii oraz praktyki. Zaleca się przestudiowanie aktualnych przepisów prawa energetycznego, norm i zasad BHP. Przygotowanie praktyczne można zdobyć podczas kursów lub praktyk zawodowych, gdzie zdobędziesz umiejętności diagnozy, naprawy i konserwacji instalacji elektrycznych.

Od 1 stycznia 2025 roku opłata za jeden egzamin wynosi 466,60 zł. Kwota ta odpowiada 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę, które w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto.

Opłata dotyczy każdego złożonego wniosku egzaminacyjnego, co oznacza, że przystępując do egzaminu na więcej niż jeden zakres (np. eksploatacja i dozór), należy uiścić opłatę za każdy z nich osobno.

Przed przystąpieniem do egzaminu wiele osób decyduje się na udział w szkoleniach przygotowawczych. Ceny tych kursów mogą się różnić w zależności od firmy bądź stowarzyszenia w którym wnioskujemy o sprawdzenie kwalifikacji. Są firmy które oferują szkolenia przygotowawcze za 1zł.  Jakość oraz przekazana wiedza pozostawia wiele do życzenia.

Po zdaniu egzaminu SEP kandydat otrzymuje świadectwo kwalifikacyjne, które uprawnia do wykonywania samodzielnych prac elektrycznych do 1 kV. Świadectwo jest ważne przez okres 5 lat od daty wystawienia, po czym należy go odnowić, przystępując ponownie do egzaminu.

Aby przedłużyć ważność uprawnień SEP, konieczne jest przystąpienie do kolejnego egzaminu kwalifikacyjnego. Proces ten jest podobny do pierwszego egzaminu i obejmuje aktualizację wiedzy o przepisach i normach, które mogły się zmienić od czasu poprzedniego egzaminu.

Rozszerzenie posiadanych uprawnień

Osoby posiadające uprawnienia SEP mają możliwość ich rozszerzenia na wyższe poziomy napięcia lub na inne grupy (cieplne, gazowe). Aby to zrobić, wymagany jest dodatkowy kurs i kolejny egzamin. Taki krok pozwala na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i zwiększenie atrakcyjności na rynku pracy.

Korzyści z posiadania uprawnień SEP do 1 kV

Uzyskanie uprawnień SEP do 1 kV niesie za sobą wiele korzyści, takich jak:

• Legalność wykonywanych prac elektrycznych
• Większe możliwości zawodowe oraz finansowe
• Możliwość prowadzenia własnej działalności gospodarczej
• Wzrost kompetencji zawodowych
• Pewność i bezpieczeństwo wykonywanej pracy
• Większa atrakcyjność na rynku pracy dzięki dokumentowanemu doświadczeniu i kwalifikacjom

Przykład:

Pan Tomek to osoba ubiegająca się o kwalifikacje E w grupie G1.

Chciałby w swojej pracy/działalności gospodarczej wykonywać:

• Remonty instalacji elektrycznych
• Naprawy instalacji elektrycznych
• Wykonywać pomiary okresowe instalacji
• Składać rozdzielnice elektryczne
• Wykonywać układy automatyki domowej jak i przemysłowej
• Konserwować szafy rozdzielcze na linii produkcyjnej
• Prace dokonywane będą jedynie na nN czyli do 1kV

W takim przypadku powinien zaznaczyć:

Zdobycie uprawnień SEP do 1 kV to istotny krok w karierze zawodowej każdego elektryka. Wymaga on odpowiedniej wiedzy, przygotowania i doświadczenia. Regularne odnawianie i możliwość rozszerzania uprawnień pozwalają na ciągły rozwój i utrzymanie konkurencyjności na rynku pracy.